Nguyễn Lân Thắng chia sẻ ảnh của Sekai Sama.

Tại Ðông Ðức, sau khi dân thành phố Leipzig biểu tình liên tiếp năm tuần lễ vào mỗi tối Thứ Hai, số người tham dự lên tới 10,000; Tổng bí thư đảng Erich Honecker ra lệnh lực lượng công an bắn giết, quân đội cũng được điều động dẹp biểu tình. Nhưng dân chúng vẫn tiếp tục biểu tình, số tham dự tăng lên tới 120,000 rồi 300,000 người. Công an cũng chùn tay không nổ súng giết những người dân biểu tình bất bạo động. Bản thân những người công an cũng không thiết tha bảo vệ đảng Cộng sản các quyền lợi đặc biệt mà chế độ vẫn dành cho họ. Cuối cùng chính quyền phải thay đổi luật, cho phép biểu tình tự do, nửa triệu người đã tập họp tại Quảng trường Alexander, Berlin ngày 4 tháng 11. Năm ngày sau, tường Berlin sụp đổ. Chế độ tự thay đổi, ba tuần lễ sau đã xóa bỏ độc quyền lãnh đạo của đảng Cộng sản trong Hiến Pháp.

Ngô Nhân Dụng - Nỗi buồn của người công an

 cộng sản 

Ai hay đọc Lev Tolstoi cũng nhớ câu mở đầu 

Anna Karenina, một tiểu thuyết nổi tiếng của 

ông: “Các gia đình hạnh phúc đều giống nhau,

 mỗi gia đình bất hạnh thì đau khổ một cách 

riêng.” Một bài trước trong mục này viết: Các 

chế độ cộng sản chiếm được chính quyền theo 

phương cách giống nhau, nhưng khi suy tàn 

thì mỗi đảng cộng sản tan rã theo một cách 

khác nhau.

Tuy mỗi đảng cộng sản tan rã theo cách riêng nhưng người ta thường thấy một hiện 

tượng chung là các khi đảng cộng sản tan rã, lực lượng rường cột của họ là giới công an, 

mật vụ tan rã trước; trừ trường hợp Rumani.

Tại sao hệ thống công an cộng sản lại tan rã dễ dàng trước sức ép của những người dân 

trong tay không có khí giới? Bởi vì công an cũng là con người. Họ cũng có gia đình, họ 

hàng, bè bạn. Họ cũng có trí óc suy xét, đã nhìn thấy cảnh tham nhũng, bất công. Họ 

chứng kiến cảnh các ông lớn hoàn toàn bất lực làm kinh tế tụt hậu so với các nước chung 

quanh. Trên hết, người công an cũng có lương tâm, họ cũng biết phân biệt thiện với ác.

Các đảng Cộng sản tại Ba Lan, Hungary, Tiệp đã tự thay đổi trước các cuộc “cách mạng 

nhung” cho nên công an không được dùng để đàn áp dân biểu tình chống chế độ. Cuộc 

biểu tình lớn đầu tiên tại thủ đô Tiệp Khắc có nổ súng và có người chết, nhưng chính 

quyền chối không nhận là do công an gây ra. Tuy nhiên, dân Praha nổi giận tập họp hàng 

trăm ngàn biểu tình phản đối, đưa tới việc thay đổi chế độ. Tại Ba Lan, cuộc chuyển giao 

quyền hành diễn ra sau khi chính quyền không thể ngăn cản phong trào Công đoàn Ðoàn

 kết; mà cũng không dám dùng lực lượng công an đàn áp, thủ tiêu. Sau khi có chính phủ 

mới, ngày 17 tháng 11 năm 1989 dân chúng đã biểu tình phá sập pho tượng của Felix 

Dzerzhinsky, người sáng lập công an mật vụ, không ai ngăn cản.

Tại Ðông Ðức, sau khi dân thành phố Leipzig biểu tình liên tiếp năm tuần lễ vào mỗi tối 

Thứ Hai, số người tham dự lên tới 10,000; Tổng bí thư đảng Erich Honecker ra lệnh lực 

lượng công an bắn giết, quân đội cũng được điều động dẹp biểu tình. Nhưng dân chúng 

vẫn tiếp tục biểu tình, số tham dự tăng lên tới 120,000 rồi 300,000 người. Công an cũng 

chùn tay không nổ súng giết những người dân biểu tình bất bạo động. Bản thân những 

người công an cũng không thiết tha bảo vệ đảng Cộng sản các quyền lợi đặc biệt mà chế 

độ vẫn dành cho họ. Cuối cùng chính quyền phải thay đổi luật, cho phép biểu tình tự do, 

nửa triệu người đã tập họp tại Quảng trường Alexander, Berlin ngày 4 tháng 11. Năm 

ngày sau, tường Berlin sụp đổ. Chế độ tự thay đổi, ba tuần lễ sau đã xóa bỏ độc quyền 

lãnh đạo của đảng Cộng sản trong Hiến Pháp.

Tại Bulgaria, dân chúng bắt đầu biểu tình từ tháng 10, lúc đầu chỉ nhắm mục tiêu đòi bảo 

vệ môi trường, nhưng sau có những đòi hỏi thay đổi chính trị. Một ngày sau khi tường 

Berlin đổ, đảng Cộng sản Bulgaria thay đổi chính phủ, trả quyền tự do ngôn luận và tự do 

hội họp cho dân. Dân chúng tổ chức biểu tình đòi xóa bỏ độc quyền lãnh đạo của đảng, 

và đảng Cộng sản Bulgaria nhượng bộ.

Tại Rumani, lúc đầu công an đã theo lệnh của Nicola Ceausescu bắn giết dân biểu tình 

không thương tiếc. Nhưng Rumani cũng là một trường hợp tiêu biểu cho thấy một chế độ

 độc tài lâu năm đã dần dần trở nên bất lực ngay trong việc kiểm soát dân chúng dưới 

quyền, mà họ không nhìn thấy. Các chế độ cộng sản thường nhồi sọ người dân bằng các 

khẩu hiệu, nghĩ rằng có thể kiểm soát cái đầu của dân. Họ cũng tưởng rằng có thể dùng 

công an mật vụ theo dõi, đàn áp, khiến người dân chịu khuất phục. Nhưng sau khi ngồi 

trên ghế “lãnh đạo” quá lâu, các chân ghế đã bị mục nát mà các quan lớn không hay biết.

Nicola Ceausescu là lãnh tụ cộng sản duy nhất ở Âu Châu đã lên tiếng phản đối việc bổ 

nhiệm một người không cộng sản làm thủ tướng Ba Lan. Ceausescu kêu gọi Nga Xô gửi 

quân can thiệp, nhưng bị từ chối. Khi cuộc biểu tình đầu tiên ở Rumani diễn ra ngày 16 

tháng 12, Ceausescu đang công du, lập tức trở về nước và ra lệnh tổ chức ngay trong tuần 

lễ sau đó một cuộc biểu tình lớn để ủng hộ chế độ. Các chi bộ đảng huy động các đảng 

viên, đoàn Thanh niên Cộng sản, công nhân các xí nghiệp tập họp vào ngày 21. Nhưng 

trái trước đôi mắt ngạc nhiên của Ceausescu, trong đám dân biểu tình đã nổi lên những 

tiếng ồn ào phản đối, ngày càng lớn tiếng và được nhiều người hô hào theo. Ngay hôm 

sau, dân chúng lại biểu tình chống chế độ và bị đàn áp. Mật vụ đã giết bộ trưởng quốc 

phòng vì không nghe lệnh sai lính đàn áp dân, các tướng lãnh đã nổi giận, binh lính, sĩ 

quan các cấp tự động tham gia các cuộc biểu tình.

Ceausescu và vợ lên trực thăng trốn khỏi dinh thự nguy nga của lãnh tụ đảng, trong khi 

dân chúng biểu tình bên ngoài. Sau cùng quân đội đã bắt, giết hai vợ chồng nhà độc tài; 

thế là đám công an tự tan rã. Rumani là trường hợp duy nhất mà lực lượng công an trung 

thành với chế độ cộng sản cho tới cùng.

Ở các nước Ðông Âu khác, các đảng cộng sản hiện nay vẫn còn, dưới các tên gọi mới; 

riêng tại Rumani thì không. Ở Nga, lực lượng công an mật vụ KGB bao trùm lên đời sống 

cả xã hội và mở rộng ảnh hưởng khắp thế giới. Nhưng khi chế độ cộng sản sụp đổ, các sĩ 

quan trung cấp trong công an cũng hoàn toàn án binh bất động, không ai đứng ra bảo vệ

 các đặc quyền mà chính họ vẫn hưởng.

Công an tại các nước Ðông Âu và Nga có thể thấy rằng dù được chế độ ưu đãi nhưng số 

phận của họ cũng không khá gì khi tất cả nền kinh tế chung quanh đang trì trệ và sẽ còn 

chậm lụt mãi mãi dưới một chế độ độc tài bất lực. Chính họ biết rằng nếu thay đổi chế độ 

thì nhờ kinh doanh tự do, xóa bỏ các doanh nghiệp nhà nước lỗ lã, cả nền kinh tế sẽ phát 

triển nhanh hơn. Cứ như vậy, mức sống của tất cả mọi người trong xã hội sẽ được nâng 

cao; trong đó, gia đình họ, con cháu họ cũng sẽ được hưởng.

Ðây cũng là tâm trạng của nhiều người công an ở Việt Nam hiện nay. Nhiều người thấy 

xấu hổ khi chính lực lượng công an sử dụng bọn đâm thuê chém mướn, huy động đám 

côn đồ, nhân danh công an đánh đập những nông dân phẫn uất phải biểu tình phản đối vì 

bị chiếm đoạt ruộng đất cho bọn tư bản đỏ làm giầu và chia chác cho các quan chức đảng.

 Tạ Phong Tần là một sĩ quan công an đã nổi giận khi thấy danh dự của mình bị xúc 

phạm. Khi Bộ Ngoại Giao Mỹ trao giải thưởng Phụ Nữ Bất Khuất Thế Giới cho Tạ Phong 

Tần, trong lời vinh danh họ không quên ghi nhận cô từng là một đảng viên cộng sản và là 

một sĩ quan công an.


Nhiều người công an phải cảm thấy hổ thẹn khi thấy họ phải sống bám vào một chế độ 

tham nhũng và bất lực bị dân chúng khinh bỉ. Có ai không hổ thẹn khi thấy mình được 

công chúng nhìn như một đồng nghiệp, đồng liêu của anh công an bịt miệng Linh mục 

Nguyễn Văn Lý trong tòa án? Hay bị thiên hạ nhìn mình thuộc cùng một lứa với anh công 

an đạp chân vào mặt một thường dân đã bị nắm chắc cả hai chân, hai tay? Họ càng hổ 

thẹn hơn nữa khi nhìn lên thấy họ đang lo bảo vệ cả địa vị lẫn tài sản của một đám lãnh 

tụ, mà chính đám người đó cũng đang giành giật nhau quyền hành và chức vụ, phơi bày 

bao nhiêu nỗi xấu xa!

Khẩu hiệu “Ðảng Còn thì Mình Còn” được trưng ra khắp phố phường, làng xóm, phải coi 

là một cảnh bêu riếu, một dấu vết nhục nhã cho cả một tập thể; mà trong đó chúng ta tin 

còn rất nhiều người vẫn giữ được lương tâm trong sáng. Nhìn những chữ “Ðảng Còn thì 

Mình Còn” người ta phải thấy ngượng. Bộ không biết làm gì để kiếm gạo nuôi con hay sao 

mà phải sống bám vào một chế độ tham nhũng trâng tráo như vậy? Nếu một người công 

an không biết tự đặt câu hỏi đó thì gia đình, hàng xóm, bạn bè có khi cũng đặt câu hỏi. 

Có thể nói hầu hết mọi người công an hiện nay đang ôm mối buồn đó, mỗi đêm nằm vắt 

tay lên trán lại tự hỏi mình.

Trong các xã hội cộng sản, lúc còn hưng thịnh chế độ thường thu hút những người ưu tú 

trong đám học sinh, sinh viên tốt nghiệp tự nguyện vào lực lượng công an. Nếu sống 

trong các nước tự do, họ có thể vẫn tiến lên trên bậc thang xã hội nhờ vào khả năng của 

họ. Dưới chế độ cộng sản, họ gia nhập công an vì đó là lựa chọn có lợi nhất, nơi hứa hẹn 

quyền hành và lợi lộc chắc chắn nhất. Nhưng đến khi thấy rõ nếu sống trong một chế độ 

tự do dân chủ thì chính họ có thể thi thố khả năng, ganh đua trong trong các nghề chuyên 

môn, hay cạnh tranh trong việc kinh doanh, họ cũng vẫn đạt được các thành quả tốt, thì 

chính họ sẽ thấy việc trung thành với một chế độ đang suy tàn là dại dột.

Vì thế, từ Ðông Ðức cho tới Liên Xô, trước khi chế độ chuyên chính sụp đổ, những người 

công an đã tự quyết định thà trung thành với lương tâm, với đồng bào sống chung quanh 

mình, còn hơn là giữ lòng trung với đám lãnh tụ tham ô. Những người công an ở Việt 

Nam cũng không khác.

•